Tıkanmış ve daralmış koroner arterleri atlamak ve kalp kasına yeterli kan akışını sağlamak için kullanılan cerrahi tedavi yöntemine koroner bypass denir. Bu işlemle, kalp kasının yeterli miktarda oksijen ve besin maddeleri alabilmesi amaçlanır.
Koroner Bypass Oluşma Sebepleri
Ateroskleroz en yaygın nedenidir. Arter duvarlarında kolesterol, yağ ve diğer maddelerin birikmesiyle arterlerin daralmasına ve sertleşmesine yol açar.
Sigara içmek, arterlerin duvarlarında plak birikimini hızlandırabilir ve artlerin daralmasına sebep olabilir.
Yüksek tansiyon arterlerde hasara yol açarak plak oluşumunu kolaylaştırabilir.
Yüksek kolesterol seviyeleri, arterlerde plak birikimine katkıda bulunabilir.
Fazla kilolu olmak ve düzenli egzersiz yapmamak, hastalığın riskini artırabilir.
Diyabet, kalp damarlarına zarar verebilecek ve hastalığa yol açabilecek bir durumdur. 
Hangi Durumlarda Ameliyat Düşünülür?
Plak birikimi ve daralma nedeniyle kalp kasının yeterli oksijen ve besin alamadığı durumlarda, ameliyat düşünülebilir. Bu hastalık genel olarak ateroskleroz adı verilen durumla ilişkilidir.
Stabil anjina, kalbin belirli bir aktivite sırasında göğüs ağrısı yaşaması durumudur. Tedaviye ve yaşam tarzı değişikliklerine rağmen belirtileri kontrol altına alınamayan hastalarda ameliyat değerlendirilebilir.
Akut koroner sendrom, koroner arterlerde ani ve ciddi tıkanmaların oluştuğu durumlardır. Hastada akut miyokard enfarktüsü (kalp krizi) veya instabil anjina (kararsız anjina) belirtileri varsa, acil bypass ameliyatı yapılabilir.
Birden fazla koroner arterde daralma veya tıkanma varsa, operasyon önerilebilir. Bu durumda, birden fazla damarın bypass edilmesi ameliyatın etkinliğini artırabilir.
Koroner arterlerdeki daralma veya tıkanıklıkları açmak için yapılan anjiyoplasti işlemi (stent yerleştirme), bazı durumlarda yeterli sonuç vermez. Bu gibi durumlarda koroner bypass ameliyatı düşünülebilir.
Bazı hastalar, diğer tedavi yöntemlerine uygun değildir (örneğin, anjiyoplasti için uygun damar yoktur). Bu durumlarda, bu operasyon tercih edilebilir.
Ameliyat Süreci Nasıldır?
Ameliyattan önce hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir ve kalp damarlarının durumu belirlenir. Gerekli tetkikler yapılır ve ameliyat için uygunluğu değerlendirilir. Aynı zamanda, operasyon öncesi talimatlar ve hazırlıklar hakkında hastaya bilgi verilir.
Operasyon sırasında genel anestezi verilir, böylece hasta uykuda ve acısız bir şekilde olur. Anestezi, hastanın kalp fonksiyonlarını ve solunumunu kontrol altında tutmak için kullanılır.
Ameliyat başlamadan önce, hastanın göğüs kafesi (sternum) açılır ve kalbin görülebilmesi için göğüs kemiği kesilir. Bu, açık kalp cerrahisi olarak bilinir.
Kalp durdurulduktan sonra, kalp-pulmoner makine adı verilen bir cihaz kullanılarak kan vücutta dolaştırılır. Bu cihaz, kalbin yerine geçerek kan dolaşımını sağlar, böylece doktorlar ameliyatı güvenli bir şekilde gerçekleştirir.
Koroner bypass ameliyatında, vücuttaki başka bir damar (genellikle göğüs duvarındaki arter veya bacak damarları) kullanılarak koroner arterlerin daralmış veya tıkanmış bölgeleri atlanır. Bypass grefti olarak kullanılacak damarlar, hastanın durumuna ve doktorun tercihine bağlı olarak belirlenir.
Bypass işlemi tamamlandıktan sonra, kalp – pulmoner makine kapatılır ve kalp yeniden çalışmaya başlar. Kalp fonksiyonu ve kan dolaşımı tekrar normal hale gelir.
Operasyon tamamlandığında göğüs kafesi kapatılır.
Ameliyat sonrasında, hasta yoğun bakım ünitesinde bir süre izlenir ve iyileşme süreci başlar. Ameliyat sonrası dönemde hastanın kalp fonksiyonu ve genel sağlık durumu yakından takip edilir.
Ameliyat Tehlikeli Midir?
Tüm ameliyatlar gibi belirli riskleri taşır ancak modern tıp ve cerrahi teknikler sayesinde bu ameliyat, genel olarak uzman ve deneyimli bir cerrahi ekibin elinde başarılı bir şekilde gerçekleştirilmektedir.
Riskler, hastanın genel sağlık durumu, yaş, eşlik eden diğer hastalıklar ve ameliyatın yapılacağı merkezin tecrübesi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Koroner bypass ameliyatının riskleri şunlar olabilir:
Operasyon sonrasında, ameliyat bölgesinde enfeksiyon gelişebilir. Bu risk, uygun hijyen ve sterilizasyon önlemleri ile azaltılabilir.
Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama olabilir. Kanama riski, cerrahi ekibin becerisi ve hastanın kan pıhtılaşma yeteneği ile ilişkilidir.
Genel anestezi kullanıldığından, anesteziye bağlı komplikasyonlar (örneğin, alerjik reaksiyonlar veya solunum problemleri) meydana gelebilir.
Koroner bypass sonrasında, kalp kası zayıflayabilir veya bazı durumlarda kalp yetmezliği gelişebilir.
Kalp ritim bozuklukları (aritmi) ortaya çıkabilir. 
Operasyon sırasında veya sonrasında nadiren de olsa kalp krizi geçirme riski bulunmaktadır.
Ameliyat sırasında kullanılan pompalar ve kalp atardamarlarının manipülasyonu, nadir de olsa beyin damarlarına zarar verebilir ve inme riskini artırabilir.
Akciğerlerde sıvı birikmesi veya solunum yolu enfeksiyonları gibi solunum sorunları gelişebilir.
Sinirlerin zarar görmesi nedeniyle kalıcı sinir hasarı oluşabilir.
Operasyon sonrası yara iyileşmesi sorunları yaşanabilir, özellikle diyabet gibi kronik hastalıkları olan kişilerde bu risk artabilir.
Bypass için kullanılacak damarların zarar görmesi ve işlevlerinin azalması olabilir.
Koroner bypass ameliyatı, ciddi kalp hastalığı olan hastalar için önemli bir tedavi seçeneğidir ve birçok hastada başarılı sonuçlar alınmaktadır ancak ameliyatın risklerini en aza indirmek ve olumlu sonuçlar elde etmek için, ameliyatı yapacak uzman bir cerrah ve donanımlı bir hastane seçimi, hastanın sağlık durumunun dikkatli bir değerlendirmesi ve ameliyat sonrası süreçte uygun bakım ve tedavi önemlidir.
