Bir çiftin bir yıl veya daha uzun bir süre boyunca düzenli cinsel ilişkiye rağmen hamilelik elde edememesi durumunu tanımlayan bir terimdir, bir diğer adıyla kısırlık olarak da bilinir. Hem erkeklerde hem de kadınlarda ortaya çıkabilir. İnfertilite nedenleri, çok sayıda faktöre bağlık olarak değişkenlik gösterir.
Kadında İnfertilite Nedenleri
Yumurtlama süreci düzenli olarak gerçekleşmezse, yumurtanın spermle buluşma ve döllenme şansı azalır. Hormonal dengesizlikler, polikistik over sendromunda yumurtalama bozukluğundan bahsedilebilir.
Fallop tüpleri, yumurtanın yumurtalıktan rahme doğru yolculuğunu sağlar. Tüplerdeki tıkanıklık, sperm ve yumurtanın buluşmasını ve rahme ulaşmasını engeller.
Rahimde doğuştan gelen anormallikler veya sonradan oluşan sorunlar, embriyonun implantasyonunu veya rahim içinde büyümesini engelleyebilir. Miyomlar, rahim içi yapışıklıklar veya doğuştan gelen anomaliler bu sorunlara örnek olarak verilebilir.
Endometriozis, rahim iç tabakasının rahim dışında büyümesidir. Yumurtalık fonksiyonlarını etkileyebilir, tüpleri tıkayabilir veya rahim içine implantasyonu zorlaştırabilir. 
Kadının yaşlanmasıyla birlikte doğurganlık potansiyeli azalır. Kadınlarda 35 yaşından sonra doğal hamilelik şansı düşer ve infertilite riski artar. Yaşlanma, yumurtalık rezervinin azalması ve kalitesinin düşmesiyle ilişkilidir.
Hormon dengesizlikleri, örneğin polikistik over sendromu, tiroid problemleri veya hiperprolaktinemi gibi durumlar, doğal ovülasyonu etkileyebilir ve kısırlığa neden olabilir.
Bağışıklık sistemi, sperm veya embriyoyu yabancı bir cisim olarak algılayarak onları yok etmeye çalışabilir. Sonuç olarak tekrarlayan düşüklere veya implantasyon başarısızlığına yol açabilir.
Erkekde İnfertilite Nedenleri
Sperm üretimini etkileyen faktörler, erkeklerde bu hastalığı yaygın kılan en büyük nedenlerden biridir. Sperm sayısı, hareketliliği veya morfolojisi (şekli ve yapısı) gibi sperm özelliklerindeki anormallikler, sperm yumurtayı döllemekte zorluk yaşanmasına neden olabilir.
Spermlerin vücuttan dışarı atılmasını sağlayan sperm kanalları (epididimis, vas deferens) tıkalı veya hasarlı olabilir. Spermlerin ejakülasyon sırasında yumurtaya ulaşmasını engelleyebilir.
Hormonların dengesi, doğru sperm üretimini sağlamak için önemlidir. Hormonal sorunlar, testosteron düzeylerindeki dengesizlikler veya hipofiz veya hipotalamus gibi hormon salgılayan organlardaki sorunlar sperm üretimini etkileyebilir.
Varikosel, testislerin etrafındaki damarlarda genişleme ve aşırı kan birikmesidir. Bu sebeple testislerin sıcaklığını artırarak sperm üretimini olumsuz etkileyebilir.
Bazı genetik bozukluklar, doğuştan gelen sperm üretiminde anormalliklere neden olabilir. Klinefelter sendromu, Y kromozomu mikrodelesyonları gibi durumlar, erkekler için bu hastalığa yol açabilir.
Ejakülasyon sürecinde yaşanan sorunlar da erkeklerde bu hastalığa katkıda bulunabilir. Örneğin retrograd ejakülasyonda, spermler mesaneye doğru yerine geriye doğru ilerler ve döllenme şansı azalır.
Erkeklerde infertilite ve yaşlanma da sperm üretimi ve kalitesi açısından bağlantılı konulardır. Yaşlanma ile birlikte sperm sayısı, hareketliliği ve genetik bütünlüğü azalabilir.
İnfertilite için Ne Yapmalı?
Yumurtlama bozukluğu olan kadınlar için hormonal ilaçlar kullanılarak yumurtlama süreci düzenlenebilir. Bu ilaçlar, yumurtlama zamanlamasını iyileştirerek hamilelik şansını artırabilir.
İntrauterin inseminasyon, sperm örneklerinin özel bir işlemle doğrudan rahme yerleştirilmesini içeren bir tedavi yöntemidir. Bu, sperm ve yumurta buluşma şansını artırır ve hamilelik şansını iyileştirir.
Tüp bebek, laboratuvar ortamında sperm ve yumurtanın döllenmesini ve embriyoların rahme transferlerini içeren bir üreme teknolojisi yöntemidir. IVF, birçok infertilite nedenleri için etkili bir tedavi seçeneğidir.
ICSI, sperm morfolojisi veya hareketliliği düşük olan erkeklerde kullanılan bir tüp bebek tekniğidir. Bu yöntemde, bir sperm mikroskop altında seçilir ve doğrudan yumurtanın içine enjekte edilir.
Sperm kalitesi veya yumurtlama sorunları gibi nedenlerle doğal yollarla hamile kalması mümkün olmayan çiftler, donor (bağışçı) sperm veya yumurta kullanabilir. Bu yöntem, sperm veya yumurtaya erişim sorunu olan çiftler için bir seçenek olabilir.
Tüplerde tıkanıklık, miyomlar veya rahim içi yapışıklıklar gibi yapısal sorunlar, cerrahi müdahale ile düzeltilebilir. Bu tür cerrahi müdahaleler, hamilelik şansını artırabilir.
Bazı çiftlerde genetik bozukluk riski olabilir. Bu durumda, embriyolar genetik olarak taranır ve sağlıklı olanlar seçilerek rahme transfer edilir.
Yukarıdaki tedavi seçenekleri, infertilite nedenleri ve hastaya göre çeşitlilik gösterir. Her çiftin genetik altyapısı farklıdır. Kısırlıktan şikayetçi çiftlerin, kadın sağlığı uzmanı ile görüşerek durumlarını değerlendirerek en uygun tedavi seçeneğini belirlemelidir.
