Damarların genişleyerek ve şekil değiştirerek belirginleştiği bir durumdur. Özellikle bacaklarda ve ayaklarda yaygın olarak görülür. Varis hastalığı genel olarak yüzeysel toplardamarlarda oluşur ve genellikle mor, mavi veya kırmızı renkte görünürler.
Varis Hastalığı Neden Olur?
Hastalığa yol açan nedenler arasında şunlar olabilir:
Ailede hastalığı olan bireyler, genetik olarak bu duruma yatkın olabilir. Damarların yapısı ve işleviyle ilgili genetik faktörler, hastalığın gelişimine katkıda bulunabilir.
Temel nedenlerinden birisi venöz yetmezliktir. Venöz yetmezlik, toplardamarların düzgün bir şekilde kan pompalayamaması ve kanın geri akmasına neden olması durumudur. Bu durum, damaların genişlemesi ve hastalığın oluşumuyla sonuçlanabilir.
Damar duvarının zayıflığı önemli bir faktördür. Damar duvarı, normalde kanın düzgün bir şekilde akmasını sağlayan elastik ve dayanıklı bir yapıya sahiptir ancak zayıf damar duvarı hastalığın oluşmasına ve genişlemesine zemin hazırlayabilir.
Venöz valfler, toplardamarlarda kanın tek yönde akmasını sağlar ancak venöz valflerin işlev bozukluğu veya zayıflığı hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilir. İşlevsiz valfler, kanın geriye doğru akmasına ve damarların genişlemesine yol açar. 
Hormonal değişiklikler, özellikle hamilelik ve menopoz dönemlerinde varis hastalığı oluşmasında etkili olabilir. Hormon seviyelerindeki değişiklikler, damar duvarlarının zayıflamasına ve hastalığın gelişmesine katkıda bulunabilir.
Yaşlanma süreciyle birlikte damarlar elastikiyetlerini kaybeder ve daha zayıf hale gelir. Bu da hastalığın ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Aşırı kilolu olma, hareketsiz yaşam tarzı, uzun süre ayakta durma veya oturma, sık sık ağırlık kaldırma gibi faktörlerde riski artırabilir.
Riskleri Nelerdir?
İlerleme durumunda, cilt ülserleri, derin ven trombozu (DTV) ve yüzeysel tromboflebit gibi gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu durumlar daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve tedavi gerekebilir.
Üzerindeki cilt incelirse veya zarar görürse, kanama riski artabilir. Kanamalar genel olarak küçük olmakla birlikte, bazen daha ciddi kanama durumları da görülebilir.
Bacaklarda ve ayaklarda deri problemlerine yol açabilir. Bunlar arasında kaşıntı, kuruluk, dermatit (cilt iltihabı), renk değişiklikleri ve cilt ülserleri yer alabilir.
Yüzeysel tromboflebit olarak adlandırılan durum, hastalıklı damarların yakınında iltihaplanma ve pıhtı oluşumu ile karakterizedir. Bu durum ağrı, hassasiyet ve kızarıklık gibi semptomlara neden olabilir.
Görünür olması, bazı kişilerde özgüven eksikliği, stres veya utangaçlık gibi duygusal etkiler yaratabilir. Bu durum, kişinin günlük yaşam kalitesini etkileyebilir.
Kan dolaşımının düzgün işlemesini engelleyebilir. Bu durum bacaklarda şişlik, ağrı halsizlik ve yorgunluk gibi semptomlara yol açabilir.
İleri varis hastalığı olan bazı kişilerde, derin toplardamarlarda pıhtı oluşumu riski artabilir. Bu durum, DVT olarak adlandırılır ve ciddi bir sağlık sorunu olarak kabul edilir.
Belirtileri Nelerdir?
Bacaklarda genel olarak mavi, mor veya kırmızı renkte belirginleşen genişlemiş damarlar şeklinde görülür. Bu damarlar kabarık veya kıvrımlı bir görünüme sahip olabilir.
Yan kısımlarında ağrı, bacaklarda ağırlık hissi, yanma veya gerginlik gibi rahatsızlık hissi oluşabilir. Bu semptomlar özellikle uzun süre ayakta durma veya oturma sonrası artabilir.
Varis hastalığı olan bölgelerde kaşıntı hissi ortaya çıkabilir. Kaşıntı, deriye zarar verme riskini artırabilir ve cilt problemlerine yol açabilir.
Hastalığın ilerlemesiyle birlikte bacaklarda şişlik ortaya çıkabilir. Bacaklar şişebilir ve sıkı ayakkabılar veya bacak kaslarında kasılmalar gibi etkiler hissedilebilir.
Hastalığa sahip kişilerde gece krampları sıkça görülebilir. Uyku sırasında bacaklarda ani ve şiddetli kas spazmları ortaya çıkabilir.
Bacaklarda dolaşım problemleri oluşabilir ve bu da yorgunluk hissine yol açabilir. Bacaklarda hızlı yorulma ve ağırlık hissi yaygın olarak görülebilir.
İleri seviyede varis hastalığı olan kişilerde ciltte değişiklikler gözlemlenebilir. Deride renk değişiklikleri, koyu lekeler, pullanma veya ciltte kuruluk gibi problemler ortaya çıkabilir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hafif olanlarda veya semptomlarının hafif olduğu durumlarda konservatif tedavi yöntemi önerilebilir. Bu yöntemler arasında aşağıdakiler yer alır:
- Bacak kaslarını güçlendirmek için düzenli egzersiz yapmak, dolaşımı iyileştirir.
- Bacakları kalp seviyesinden yukarıda tutmak, kanın daha iyi dolaşmasına yardımcı olur.
- Sıkı kıyafetlerden kaçınmak ve varis çorapları giymek, kan dolaşımını destekler.
- Aşırı kilolu olmak, hastalığı daha da kötüleştirebilir. Sağlıklı bir kiloya ulaşmak önemlidir.
Hastalıklı damarlara özel bir çözelti enjekte edilir. Bu çözelti, damarları tahrip ederek kapatır ve kan akışını sağlıklı damarlara yönlendirir.
Bir kateter aracılığıyla hastalıklı damarlara yüksek ısı veya lazer enerjisi uygulanır. Bu enerji, damarın duvarını etkileyerek kapatır ve kan akışının sağlıklı damarlara yönlendirilmesini sağlar. 
Cilt üzerinde küçük kesiler yapılarak varis hastalığı olan damarlar çıkarılır. Bu yöntem genel olarak daha büyük ve belirgin olan hastalığın tedavisinde kullanılır.
Bir lazer lifi veya radyofrekans kateteri kullanılarak hastalıklı damar kapatılır. Bu işlem, damarın içerisindeki ısıyı kullanarak damarın kapanmasını sağlar.
Tedavi yöntemi, hastalığın şiddetine, hastanın genel sağlık durumuna ve tercihlerine bağlı olarak belirlenir. Tedavi seçeneklerini değerlendirmek ve en uygun tedavi yöntemini belirlemek için bir damar uzmanına (flebolog) danışmak önemlidir.
