Göz lensinin bulanıklaşmasına denir. Normalde saydam bir yapıya sahip olup, gelen ışığı kornea (ön kısmındaki şeffaf tabaka) ile birlikte retina (arka kısmındaki ışığın algılandığı tabaka) üzerine odaklar. Katarak belirtileri geliştiğinde lens bulanıklaşır ve görüşü etkiler.
Genel olarak yaşlanma sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıkar ancak başka faktörler de gelişimine katkıda bulunabilirler. Bunlar arasında genetik yatkınlık, güneş ışığına aşırı maruz kalma, göz yaralanmaları, diyabet, uzun süreli kartikosteroid kullanımı ve bazı hastalıklar yer alabilir.
Katarak Belirtileri Nasıl Gelişir?
Belirtiler genellikle zamanla gelişir ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı belirtileri şu şekildedir:
- Gün içerisinde yaşanan bulanıklık nedeniyle görüşü etkiler. Bu, nesnelerin net bir şekilde algılanmaması, bulanık veya donuk bir görüşe yol açabilir.
- Renk algısını olumsuz yönde etkileyebilir. Renkler mat veya soluk görünebilir.
- Özellikle gece veya düşük ışık koşullarında görme sorunlarına neden olabilir. Gece görüşü zorlaşabilir. Dolayısıyla ışığı daha az etkili bir şekilde algılayabilir.
- Gözlerde ışık saçılmasına neden olabilir. Bu, ışıkların etrafında halkalar, parlamalar veya halo şekillerinin oluşmasına yol açabilir.
- Katarak ilerledikçe gözlerin odaklama yeteneği etkilenebilir ve çift görme (diplopi) meydana gelebilir.
- Gözlük veya kontakt lens reçetelerinde sık değişikliklere neden olabilir. Gözlüklerin veya lenslerin artık görüşü düzeltemediği hissedilebilir.
Şikayetler hastalığın boyutuna göre değişebileceği gibi, diğer sağlık sorunlarının belirtileriyle de benzerlik gösterebilir. Dolayısıyla bir göz doktoru tarafından yapılan kapsamlı bir muayene, doğru teşhisin konulması açısından önemlidir.
Katarak Tehlikeleri Nelerdir?
Görme Kaybı: Hastalık ilerledikçe, görsel keskinlik azalabilir ve ciddi görme kaybına yol açabilir. Bulanık, donuk veya net olmayan görüş, günlük aktiviteleri, işleri veya sürüşü etkileyebilir. 
Gözlük veya Lens Kullanımındaki Zorluklar: Hastalık ilerledikçe, gözlük veya kontakt lenslerin düzgün bir şekilde kullanılması zorlaşabilir. Lenslerin etkisi azalabilir ve sık sık reçetelerin değiştirilmesi gerekebilir.
Artan Düşme Riski: Görme yeteneğinin azalmasına ve nesnelerin algılanmasındaki zorluklara neden olabilir. Bu durum, özellikle yetişkinlerde düşme riskini artırabilir.
Günlük Aktivitelerde Sınırlamalar: İleri derecede, kişinin günlük aktivitelerini etkileyebilir. Okuma, araba kullanma, iş yapma veya hobi gibi aktivitelerde zorluk yaşanabilir.
Göz İrritasyonu ve Enfeksiyon Riski: Kuruluk, tahriş veya rahatsızlık hissi gibi belirtilere neden olabilir. Bunun yanı sıra, katarakt cerrahisi sonrası enfeksiyon riski de mevcuttur.
Yaşam Kalitesinde Düşüş: Bu hastalık ve görme kaybı ile ilişkili zorluklar yaşam kalitesinde düşüşe neden olabilir. Sosyal etkileşimler, bağımsızlık ve günlük aktivitelerde bağımlılık gibi faktörler etkilenebilir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Genellikle cerrahi müdahaleyi içerir. Bulanıklaşmış lensin çıkarılması ve yerine yapay bir lensin yerleştirilmesi işlemidir. Bu işlem genellikle hastalığın ilerleme seviyesine, gözün genel sağlığına ve hastanın tercihlerine bağlı olarak yapılır.
En yaygın cerrahi yöntemi fakoemülsifikasyondur. Bir cerrah, küçük bir kesiyi kullanarak göze ulaşır ve ultrasonik titreşimlerle bulanıklaşmış lensi parçalar. Daha sonra parçaları emerek çıkarır ve yapay bir göz içi lensi (intraoküler lens) yerleştirir. Kesiler genellikle dikiş gerektirmez ve iyileşme süreci hızlıdır.
İleri durumlarda ekstrakapsüler katarakt cerrahisi yöntemi kullanılır. Cerrah, bir kesiyi kullanarak ön kapsül adı verilen bir tabakayı açar ve bulanıklaşmış lensin çoğunu çıkarır. Yapay bir lens ön kapsülün içine yerleştirir ve kesiyi diker.
Artık nadir olarak kullanılmakta olsa da intrakapsüler cerrahisi de yöntemler arasındadır. Cerrah hem ön kapsülü hem de bulanıklaşmış lensi çıkarır ve daha sonra yapay bir lensi göze yerleştirir. Bu yöntem diğerlerine göre daha fazla komplikasyon riski taşıdığı için genellikle özel durumlar için revize edilir.
Torik Lens İmplantasyonu eşlik eden astigmatizması olan kişilere uygulanabilen bir seçenektir. Bu işlemde, göz içi lensi astigmatizma düzelmesi sağlamak için özel bir torik lensle değiştirilir.
Katarak belirtileri sonrasında tedavi süreci genellikle güvenli ve etkilidir. Cerrahın sonrası, birkaç hafta içinde iyileşme görülür. Hastaların genellikle normal görüşlerini geri kazanmaları beklenir. Ancak herhangi bir cerrahi müdahalede olduğu gibi operasyon bazı riskler taşıyabilir. Bu nedenle ameliyat öncesi ve sonrası talimatları takip etmek önemlidir.
